Sürdürülebilir Madencilikte Wilo’nun Rolü

Madencilik dünya toplum tarihinin gelişmesindeki en önemli unsurlardan birisidir. Toplumlar yaşamlarını sürdürebilmek için madenleri işleyip doğaya hükmetmeyi öğrendikçe hayat konforlarını arttırıp ilerleyen dönemlerde teknolojinin gelişmesine katkı sunmuştur. Tarih öncesinde yerleşik hayata geçen toplumlar yeni yaşam alanları inşa etmeye başlamıştır. Topraktan elde ettikleri malzemeleri işleyerek araç ve gereçler yapmıştır. Dünya savaşlarının sonrasındaki sanayi devrimiyle birlikte toplumlar teknoloji olarak tarihteki en büyük atılımını yaparak; demir, krom, magnezyum ve karbon ekleyip çeliği üretmiştir. Ürettiği bu çelikle alt yapıları ve sanayi bölgelerinin oluşumuna destek olmuştur. Sadece toplum yapılandırmasında kalmayıp aynı zamanda sağlık sektöründe de madencilik faaliyeti sonucu elde edilmiş malzemelerle toplum sağlığında önemli ilaç ve vücuda yerleştirilen malzemelerle madenler önemini korumaktadır. Toplumun doğada var olan madenleri işleyişi sayesinde kendi dünyalarını geliştirerek; artan nüfus artışı ve günbegün geliştirilen teknolojinin açlığı yer yüzeyine yakın olan madenlerin yetersiz kalması noktasına maden taleplerinin artmasına da sebep olmuştur. Toplumun ihtiyaçlarının giderilmesi için kaynakların kullanılması ve maden sektörüne yönelim giderek artmıştır. Cam, demir çelik, sağlık ve ilaç gibi tüm endüstriyel faaliyetlerde kullanılması zorunlu olan madencilik çıktılarının sınırsız ihtiyacı, madenciliğin aynı zamanda ve yüksek önemle çevreye duyarlı ve sürdürülebilir olması gerekliliğini ortaya koymuştur. Sürdürülebilir ve çevreye duyarlı maden işletmeleri ancak enerji verimliliği ve su karbon ayak izine dikkat edilen işletmeler ve tedarik zincirleri ile sürekli çalışan ekipmanların doğru ve enerji verimliliği yüksek ürünler olarak seçilmesiyle mümkündür. Madencilikte kullanılan pompa türleri nelerdir? Devasa işletmelerde çalışanlar için tesislerde barınmaları, temel su ihtiyaçlarını karşılamaları için su temini ve kanalizasyon sistemi imkânları varsa paket tip de olsa arıtma tesisi gereklidir. Çalışan tesis ve şantiye lojmanı için yangın sistemlerinin inşa edilmesi, sürekli kazı işlemi yapılan noktada yönetmelikler gereği toz bastırma işleminin gerçekleşmesi önemlidir. Esas madencilik prosesi için yıkama ve flotasyon proseslerinde su, kaçınılmaz bir gerekliliktir. Kaçınılmaz gerekliliklerin en önemli unsuru da pompa sistemleridir. Maden sektöründe; yatay uçtan emişli, kendinden emişli, ayrılabilir gövdeli, derinkuyu, çok kademeli drenaj & dalgıç ve dikey türbin pompaları tercih edilebilmektedir. Madencilik sürekli çalışılan vardiyalı sistemler olduğundan kullanılan pompaların harcadığı güç ve enerji verimliliği önemlidir. Sürdürülebilir ve sürekli işletim için maden akışkanına ve ağır hizmete dayanabilen özel paslanmaz malzemeli pompalar tercih edilmelidir. Zorlu koşullara dayanabilen pompaların milinin standart pompalara göre daha yüksek dayanımlı paslanmaz çelikten yapılmış olması gereklidir. Enerji verimlililiği yüksek, prosese doğru hizmet eden malzemeye dayanımlı pompalar ile birlikte birbirine uyumlu tasarlanmış sistemler inşa ederek, tesisin ömrünü ve verimliliğini maksimuma çıkarmak ve aynı zamanda fiyat performans oranını optimize etmeye çalışmak önemlidir. Madencilikte hangi prosesler bulunmaktadır? Madencilik sektöründe; genel proses akışında madenin aranması, değerlendirilmesi, işletme hazırlığı, yeraltı ya da yer üstü madencilik ile devam etme karar aşaması, cevher hazırlama ve zenginleştirme, ergitme ve rafinasyon, maden kapatma sonrası iyileştirme adımları takip edilir. Uygulama kısmında su ve proses olarak değerlendirildiğinde; ham su alımı, su arıtma, içme suyu temini, yangın söndürme sistemleri, çamur susuzlaştırma, toz bastırma, flotasyon, yıkama ve atıksuların arıtılması prosesleri sıralanabilir. Wilo olarak, maden proseslerinde pompa sistemi çözümlerimizi aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz. Sistemde suyun alış biçimine göre uygun pompa seçimi yapılır. Ayrıca, suyun Ph değeri ve akışkan içerisindeki aşındırıcı katı partiküller gibi parametrelere çözüm olarak özel CERAM kaplamalı ya da paslanmaz çelik malzeme opsiyonlu ürünlerimiz bulunmaktadır. Maden sektöründeki prosesler ve kullanılabilen ürünler incelendiğinde uygun pompa tipleri şöyle özetlenebilir;

• Ham su alımı: Prosesin ana kaynağı olan suyun kaynağından işletmeye getirilmesi aşamasını kapsar. Yatay uçtan emişli pompa olarak Atmos GIGA N, MISO/PISO; yatay milli çok kademeli pompa olarak Zeox FIRST, WRH ürünleri bu proseslere cevap verebilir.
• Su arıtma & İçme suyu: Nihai kullanım, içme suyu veya endüstriyel su temini gerektiren alanlarda ham su kalitesinin kabul edilebilir olması veya arttırılabilmesi aşamasını kapsar. Yatay uçtan emişli pompa olarak Atmos GIGA N, MISO/PISO; dikey çok kademeli pompa MVI(G)/Helix serisi tercih edilebilir.
• Yangın söndürme sistemleri: Endüstrilerde güvenlik taleplerinin artması ve buna özel yönetmeliklerin getirilmesi yangın sistemlerinin gerekliliğini doğurmuştur. NFPA20 uyumlu ve UL/FM onaylı pompalarla bu sistemlere çözüm getirmektedir. Ayrılabilir gövdeli pompa olarak SCP, Atmos TERA SCH; yatay milli çok kademeli pompa olarak Zeox FIRST WRH maden sistemlerine çözüm getirmektedir.
• Çamur susuzlaştırma: Yüzey ve yeraltı suyunun kontrol edilmesi ve yönetilmesi, nispeten işletmenin uygun koşullarda kesintisiz olarak çalışmasını sağlamak, ekstraksiyon yöntemlerinin verimliliğini artırmak için gerekli bir proses aşamasını kapsar. Drenaj pompası olarak EMU KS, Padus PRO, yatay uçtan emişli Atmos GIGA N, MISO/PISO, ayrılabilir gövdeli SCP Atmos TERA SCH, yatay milli çok kademeli Zeox FIRST/WRH, derinkuyu pompası olarak Actun ZETOS/TWI tercih edilebilir.

Ayrıca, pantoon (duba) sistemleri olarak ifade edilen geçici bir köprüyü veya yüzer bir yapıyı desteklemek için kullanılan içi boş metal silindirlerden oluşan yüzer bir elemanların pompalar monte edilir. Duba monteli pompalar esas olarak madencilik endüstrisinde yüzey susuzlaştırma için kullanılır. Duba monteli susuzlaştırma sistemleri, çeşitli avantajları nedeniyle hızlı bir şekilde geleneksel kara tabanlı susuzlaştırma pompa yapılarını geçmişte bırakmaktadırlar. Wilo, güçlü deneyimi ile beraber, bu tarz pompalarda ayrılabilir gövdeli (split-case) ya da dikey türbin pompalarını tavsiye etmektedir.

• Toz bastırma: Madencilik faaliyetlerinin kaçınılmaz sonucu olan tozun boru ve mekanik parçaların tıkamasını önlemek için yapılan bir prosestir. Ürünlerin sisteme cevabı olarak daha önce bahsedilen yatay uçtan emişli pompa, ayrılabilir gövdeli, yatay milli çok kademeli pompa, dikey çok kademeli pompa tercih edilebilir.
• Yıkama ve flotasyon: Değerli ve değersiz minerallerin birbirinden ayrıldığı cevher hazırlama teknikleri içerisinde flotasyon ve liç işlemleri kimyasal maddelerin en çok kullanıldığı yöntemlerdir. Bu aşamalarda su temini uygulamasına ve su karakterizasyonuna uygun özel kaplamalı pompalar gereklidir. Malzemesi özel tercih edilen yatay uçtan emişli, ayrılabilir gövdeli pompalar tercih edilebilir.
• Atıksu arıtma: Atık su, drenaj, çıkış suları gibi deşarj edilmesi gereken kontamine suların arıtılması amacıyla gerçekleşen bir prosestir. Sistemin ihtiyacına göre yatay uçtan emişli, ayrılabilir gövdeli ve dalgıç pompalardan Rexa ve FA serisi çözüm getirebilir.

Madencilik, toplumların yaşamlarını sürdürebilmesi için kaçınılmaz bir endüstridir. Wilo olarak, bu önemli endüstrinin pompa sistemleri konusundaki paydaşı olarak her proses aşamasında ve işletme alanlarında sürdürülebilir ve enerji verimliliği yüksek sistemlerimizle çözüm sağlıyoruz. Ülkenin her bir yanında yer alan satış sonrası servis hizmetimiz ile ihtiyaç anında sahada yer alıyoruz..